Gülbeşeker… Gül sözcüğü, Farsça be eki ve de şeker sözcüğünün bir araya gelmesiyle oluşan tatlı bir ad. Şekerde kaynatılan gül, gül yaprağından yapılan macun kıvamında tatlı, gül şekerlemesi ya da gül tatlısı olarak adlandırabilecek olan bu lezzet, Priscilla Mary Işın’ın Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi adlı eserine de ad vermiş…

Osmanlı Mutfak İmparatorluğu, Osmanlı Mutfak Sözlüğü, Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi, Bereketli İmparatorluk: Osmanlı Mutfağı Tarihi gibi dikkat çekici eserler veren; Aşçıbaşı, Fenn-i Tabahat 1340-1341, Aşçı Mektebi gibi eserlerin günümüz Türkçesi’ne kazandırılmasını sağlayan Priscilla Mary Işın’ın dikkat çekici eserlerinden birisi de Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi.

Eserin girişinde Priscilla Mary Işın,
“Tatlı ve şekerleme kültürünün zenginliği açısından Osmanlı’nın rakipsiz olduğunu söylemek abartılı olmaz. Bu alanda İranlılar ve Abbasîler’in mirası küçümsenemez ise de Osmanlılar bu mirasa lokum, baklava, tahin helvası, kazandibi gibi tatlılar katmışlar ve tatlı kültürünü birçok yenilikle ileri bir noktaya götürmüşlerdi.”
demiş. İşte bu zengin -ve bugün kısmen unutulan- tatlı kültürünü ele almak ve bizlere hatırlatmak için istemiş Işın.

Eserde 27 başlık altında şeker kültürü, tatlı türleri ve tatlıların kültür ile ilişkisi ele alınmış. Bu yapılırken de yeri geldiğinde görseller kullanılmış, yeri geldiğinde tarifler verilmiş, yeri geldiğinde de tarihi kaynaklara atıfta bulunulmuş. Hatta bu atıflar o kadar çok ki, kitabın genelini kapsayacak şekilde en sonda sıralamak yerine, hem bölümün sonuna konularak daha erişilebilir ve kolay bulunur kılmak istenmiş. Buradan da anlayabileceğiniz üzere Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi, oldukça zengin ve bizlere akîde şekeri gibi, baklava gibi, sütlaç ve aşure gibi, çok sevdiğimiz ve bildiğimizi düşündüğümüz tatlıların yanı sıra; peynir şekeri ve çevirme tatlısı gibi daha az bilinir şekerlere dair oldukça ayrıntılı bilgi veriyor.

Sözün Özü
Priscilla Mary Işın’ın hemen her eseri gibi, Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi de keyifle okunacak ve konusunda ilk başvurulacak eserlerden. Bu çerçevede tatlıları seviyorsanız, bu konulara dair ufak da olsun bir ilginiz var ise, Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi’ni ilgiyle okuyacağınız düşüncesindeyim.
İçindekiler
Teşekkür, 9
Önsöz, 11
Kısaltmalar, 12
Giriş, 13
Şeker, 24
Nöbet Şekeri, 41
Peynir Şekeri, 53
Şekerciler ve Şekerci Dükkanları, 60
Şeker Heykelciliği, 74
Akîde, 88
Ağız Miski, 97
Misk, 100
Bâdem Şekeri ve Benzerleri, 105
Şerbetlik Şeker, 111
Macun, 115
Çevirme, 121
Reçel, 131
Helva, 150
Çarşı Helvaları: Tahin Helvası, Koz Helvası, Kâğıt Helva, 163
Helva Sohbeti, 176
Keten Helva – Pişmâniye, 185
Tatlı Sucuk – Köfter, 196
Pelte, 204
Lokum, 213
Güllaç, 227
Baklava, 234
Kadayıf: Yassı Kadayıf, Tel Kadayıf, Ekmek Kadayıf, 246
Aşûra, 258
Sütlü Tatlılar, 273
Zerde, 281
Dondurma, 288
Bibliyografya, 302
Dizin, 319
Arka Kapak Yazısı
“Frengî bâdem şekeri
Al ey demâdem şekeri
Kim hazzetmez beğim ondan
Yemez mi âdem şekeri”
Bekçi Mânîsinden (18. yy.)
Türk yemekleri üzerine yazılmış eski ve yeni kitaplarda tatlıların da önemli bir yeri var, tatlılar üzerine eski ve yeni Türkçe kitaplar da yok değil… Ancak Gülbeşeker / Türk Tatlıları Tarihi de Türk tatlı ve şekerleme kültürü üzerine kaleme alınmış çalışmalar arasında kendisine mutlaka anlamlı bir yer bulacaktır.
Nöbet şekerinden peynir şekerine; kudret helvasından ağız miskine; bâdem şekerinden çarşı helvalarına; tatlı sucuktan güllaç, baklava ve kadayıfa; pelteden lokuma; âşûreden zerdeye Türk tatlı ve şekerlemeleri…
Künye
Kitabın Adı
Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi
Yazar
Priscilla Mary Işın
Sayfa Sayısı
360
Yayıncı
Yapı Kredi Yayınları
İlk Baskı
Kasım 2008
Baskı Sayısı
3 (Üç)
ISBN
978-975-08-1499-0
Kitapsever Mecralarda Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi
Yazı Notları
İlk Yayın Tarihi, 17/06/2021
Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre,
Çalışılan Gün, 3 gün
Çalışma Süresi, 1 saat 5 dakika
Osmanlı da aslında şekere karşı bir mesafeli duruş olmasına rağmen yine de ne güzel tatlılar yapılmış..
Bir de sizden peynirler ile ilgili bir yazı bekliyoruz.
Teşekkürler. Yazılacak yazı konular arasında var peynirler de… 🙂