İlk keşfedildiği tarihten bugüne kadar kahve ve kahve kültürü, dünya üzerinde oldukça geniş bir coğrafyaya yayılmış durumdadır. Ağırlık olarak bakıldığında dünyanın en çok içilen içeceği olan kahve, uzunca bir süre boyunca oldukça geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca tüketilmiş ve bünyesinde birçok ilginç gerçekler biriktirmiştir. Ülkelerin bulundukları coğrafya, toplumların kültürlerini, mutfaklarını ve beğenilerini şekillendirdiği için, zamanla dünya üzerindeki farklı coğrafyalarda çeşit çeşit -hatta bazıları oldukça ilginç- kahveler ortaya çıkmıştır. Dünyayı gezerek, dünyadan farklı kahveler nelerdir, bir bakalım mı?
Türk Kahvesi’nin 2013 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültür Varlığı unvanını almasından sonra Suudi Arabistan, Katar, B.A.E. ve Umman’ın başvurması ile Arap kahvesi, 2015 yılında bir başka kahve kültürü olarak UNESCO Somut Olmayan Kültür Varlığı listesine girmiştir.
Geleneksel olarak, en genç kişi tarafından hazırlanan, en önemli veya en yaşlı kişiden başlayarak servis edilen Arap kahvesi, kakule ile birlikte safran, gül suyu, tarçın veya karanfil ilavesi ile hazırlanır.
Affagato, İtalya
Osmanlılar’ın kahve kültüründen etkilenen Venedikliler, zamanla kendi kahve kültürlerini geliştirmiş ve bu kültür kısa sürede İtalya yarımadasına yayılmış. 1884’te de yüksek basınçlı su ile kahvenin bir ara gelmesi ile birlikte espresso ortaya bulunmuş ve dünya kahve kültürü açısından önemli bir kahve türü geliştirilmiş.
Espresso’dan temel alınarak geliştirilen birçok kahveden birisi de, özellikle yazın çok keyif veren gelatolu (ya da dondurmalı) espresso olarak tanımlanabilecek olan Affagato’dur. İtalyanca boğulmak sözcüğünden türeyen affagato, soğutulmuş bir bardağa bir top vanilyalı ya da sadece süt aromalı dondurma bir atım espresso ile “boğularak” ile hazırlanır. Bendeniz’in de oldukça sevdiği lezzetlerden birisi olan affagato -her ne kadar tatlı mı içecek mi tartışmasına maruz kalsa da- dünyadaki farklı kahveler arasındaki en keyiflilerindendir.
Espresso Romano, İtalya
Espressonun ortaya çıkması ile birlikte, espresso temel alınarak geliştirilen lezzetlerden birisi de Espresso Romano’dur. Espresso Romano tek veya çift atım espressonun yanında bir parça limon dilimi veya ince bir limon kabuğu ile sunulur. Servis edilirken limonun espresso ile temas etmemesine -espressonun kremasının kaybolmaması için- özel özen gösterilmelidir. Mutfaklarında oldukça gelenekçi olan İtalyanlarca, Espresso Romano’nun geleneksel İtalyan kahvelerinden birisi olmadığını iddia edenler de mevcut. İkinci dünya savaşı sırasında temizliğine emin olun(a)mayan sular ile yapılan espressoların limon ilavesi ile daha temiz hale geldiği düşünüldüğü için icat edildiği söylense de, bu kahvenin çıkış noktası tam olarak belirsizdir.
Kaffeost, İskandinavya
Ait olduğu ülke kimi kaynaklarda Finlandiya kimilerinde de İsveç olarak geçen kaffeost, kısaca peynirli kahve olarak tanımlanabilir. “Peynirli mi!?” dediğinizi duyar gibiyim. Kahve ile peynir birlikteliği, bendeniz gibi hem bir peynirsever ve hem de kahveser olan birine bile oldukça ilginç geliyor. Bu farklı lezzette kullanılan ve Fince Leipäjuusto adı verilen peynir, esas olarak ren geyiği sütünden yapılan süngerimsi bir karakteri ile öne çıkıyor. Kahvenin içinde bekleyen peynirin kahveyi içine çekiyor olması ile, bu kahve deneyiminde işler daha da ilginçleşiyor.
Kaffeost’un, içerdiği ren geyiği peyniri içeriğiyle coğrafyanın yemek kültürü üzerine etkisinin örneklerinden birisi olduğu açık. Ancak yine de insan, dünyanın en kahve tüketen toplumu olan İskandinavyalıların aynı tür kahve tüketiminden sıkılarak, işe eğlence katmak adına kaffeost’u bulduklarını düşünmeden edemiyor.
Einspänner, Avusturya
Osmanlıların kahve kültürü ile tanıştırdığı ülkelerden birisi olan Avusturya1 topraklarında ortaya çıkan kahvelerden birisi de einspänner adlı kahvedir. Kahveye oldukça düşkün olan ve birçok kahve türü bulunan Avusturya’da, Viyana kahvesi olarak da bilinen einspänner, çift atım espresso üzerine çırpılmış krema eklenerek -istenirse krema üzerine kakao ya da tıraş çikolata ile dökülerek- hazırlanıyor.
Ca Phe Tru’ng, Vietnam
Dünyadan farklı kahveler arasında yer alan ilginç örneklerden birisi de, 1946 yılında Ban Giang tarafından bulunduğu rivayet edilen Vietnam’ın Ca Phe Tru’ng adlı kahvesidir. Ca Phe Tru’ng yumurta sarısı, yoğunlaştırılmış süt, şeker ve güçlü bir kahve ile hazırlanıyor. Evet doğru okudunuz, yumurta sarısı…
Ca Phe Tru’ng’un, içeriğinde yoğunlaştırılmış süt bulunması nedeniyle çok tutarlı gözükmese de, süt ürünlerinde kıtlık yaşandığı bir zaman diliminde bulunduğu iddia ediliyor. Bu ilginç kahve yumurta sarısı ile yoğunlaştırılmış sütün iyice çırpılarak bol köpüklü bir karışım elde edildikten sonra, kahve yavaş yavaş eklenirken çırpma işlemine devam edilmesi ile hazırlanıyor.
Cafezinho, Brezilya
Dünyadaki farklı kahveler arasında, saf ve sade olanlarından birisi de Brezilya’nın küçük kahve anlamına sahip cafezinho’sudur. İçeriğinde şeker ve kahve dışında herhangi bir başka malzeme içermeyen cafezinho, yoğun ve kuvvetli bir kahvedir. Oldukça şekerli olan ve espressodan da yoğun olan bu kahve, özel bir kalın bez filtre ile hazırlanmaktadır.
Cafe de Olla, Meksika
Türkçe’ye çömlek kahvesi olarak da çevirebilecek olan Cafe de Olla, adını servis edildiği kilden yapılan özel kaplardan alıyor. Piloncillo denilen geleneksel bir Meksika şekeri ve tarçın içeren baharlı bir tada sahip olan cafe de olla’nın, tane karanfil, tane karabiber ve portakal kabuğu da içeren türleri de mevcut.
Pharisäer Kaffee, Almanya
Pharisäer Kaffee alkol içeren kahve türlerinden birisidir. Kahve, çırpılmış krema ve rom içeren pharisäer kaffee’nin, Almanya’nın en kuzeyinde yer alan Kuzey Friesland bölgesinde yerel bir çiftçi olan Peter Johannsen tarafından, dönemin alkol tüketimine karşı çıkan pastörü2 Gustav Beyer’e farkettirmeden alkol tüketimine devam etmek için icat ettiği rivayet ediliyor. Hatta kahvenin üzerinde bulunan kalın çırpılmış kremanın alkol kokusunu kesmek için konulduğu…
Yuanyang, Hong Kong
Adı, erkek ve dişi türleri oldukça farklı görülen ve birbirinden ayrılmayan Mandarin ördeklerinden alan Yuanyang, Hong Kong tarzı sütlü çay ile kahveden hazırlanan bir kahve türüdür. İki farklı şeyin bir araya gelerek, güzel bir bütünlük ortaya çıkarabileceğinden hareketle Yuanyang adlı verilen bu içeceğin aslında ne kadar bir kahve olduğunu tartışılabilir.
Yüksek kafein içerikli Assam veya Seylan çayı ile hazırlanan Yuanyang’ın, kahve içeriği ile birlikte kafein açısından oldukça kuvvetli olduğu söylenebilir. Süt ilavesi ile biraz yumuşatılsa bile…
Cafe Touba, Senegal
Senegal’da oldukça sevilen ve Gine biberi ile kahvenin birlikteliğinden ortaya çıkan Cafe Touba, adını Touba şehrinden almış. Kahve çekirdekleri ile Gine biberinin beraber çekildikten sonra sıcak su ile buluşması ile hazırlanan kahve, demlemeden ziyade kavrulma aşamasında baharatlarla bir araya gelmesi nedeniyle, diğer baharatlı kahvelerden ayrılıyor.
Cafe Lagrima, Arjantin
Cafe Lagrima, bir bardak ısıtılmış köpüklü sütün üzerine yarım atımlık espresso dökülerek hazırlanıyor. Bu “kahve”, süt köpüğünün üzerinde kalan kahverengi izin göz yaşına benzetilmesi nedeniyle, adını İspanyolca gözyaşı damlası anlamına gelen lagrima sözcüğünden almış. Tariften ve adından da anlaşılabileceği üzere, Cafe Lagrima’nın kahve içeriğinin az, süt içeriğinin baskın olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Dünyadan farklı kahveler dizimizin arasına ilginç bir kahve daha… ABD’de ortaya çıkan, “beyin hızlandırıcı” ya da “enerji verici” yakıştırmaları yapılan bu kahve, yüksek yağ içerikli Asprey diyetini ortaya atan Dave Asprey tarafından bulunmuş. Otla beslenmiş hayvanlardan elde edilen tuzsuz tereyağı, orta zincirli yağ4 ve kahve içeriği ile hazırlanan kahve, ilginç bir birleşime sahip.
The Flat White, Avustralya
Islak capuccino olarak da bilinen flat white adlı kahvenin Avustralya mı Yeni Zelanda kökenli mi olduğu biraz tartışmalı. Çift atım espresso ve kalın bir süt köpüğünden oluşan flat white, cafe latte’ye benzemekle birlikte, oransal olarak daha çok kahve içeriyor. Bu kahve tarifinin, uluslararası kahve zincirlerince müşterilerine sunulan kahveler arasına girdikten sonra daha çok bilinir hale geldiği söylenebilir.
Kopi Joss, Endonezya
“Nasıl yani!?” dedirten dünyadan farklı bir kahve daha… Endonezya’nın başkenti Cakarta şehrinde bulunan bir kahve satıcısı tarafından 1960’larda keşfedilen kopi joss, kor halinde kömür içeren bir kahve, evet yanlış duymadınız kömür. Bu kahve, 1 ya da 2 yemek kaşığı kadar şeker içeren bir kahvenin içine çok çok sıcak olan bir parça kömür atıp, kömürün söndükten sonra bir kaşık yardımı ile çıkarılması ile hazırlanıyor.
Ek Kahve – Kopi Luwak, Endonezya
Dünyadan en farklı kahveler arasında yer alan ilginç kahvelerden birisi de Kopi Luwak. Endonezya’da yaşayan misk kedisinin “ürettiği” kahvenin hazırlanma süreci, luwak adı verilen misk kedisinin olgunlaşmış kahve meyvelerini yemesi ile başlıyor. Geçirdiği kısa yolculukta kahve çekirdekleri, misk kedisinin sindirim sisteminden geçerek farklılaşmakta ve en sonunda doğaya atılmaktadır. Bu anlamda insan dışı bir canlının “hazırladığı” bir kahve olan, ilginç bir kahve. Tek başına ayrıca ele alınmaya değer olan kopi luwak kahvesi hakkında daha fazla bilgiyi, Kopi Luwak Kahvesi Nedir? yazımızda bulabilirsiniz.
Kopi Luwak kahvesinden ilham alarak bulunan ve kopi luwak gibi bir sindirim sistemi yolculuğu geçirerek elde edilen kara fildişi kahvesi, Tayland’daki fillerin “ürettiği” olan bir kahve. Fillerin sindirim sisteminde değişen kahve çekirdekleri ile hazırlanan kara fildişi kahvesi, dünya’nın en pahalı kahvesi ünvanını kopi luwak kahvesinden devralmıştır. Tıpkı kopi luwak gibi, tek başına ele alınmayı hak eden kara fildişi kahvesi hakkında daha ayrıntılı bilgiyi Kara Fildişi Kahvesi Nedir? yazımızda bulabilirsiniz.
Son Söz…
Dünyadan farklı kahveler arasında sizde en merak uyandıran, denemek istediğiniz ya da deneyerek beğendiğiniz bir kahve var mı? Görüşlerinizi bizlerle paylaşır mısınız? 🙂
Güzel bir yazı olmuş. Kurşun geçirmez kahvesini merak ettim doğrusu. Türkiye’de bu kahveleri yapan yerler var mıdır? Özellikle Ankara’da. Emeğinize sağlık.
Teşekkürler… Bu kahveyi yapan bir işletme olduğunu ise pek duymadım. Çok tercih edilir olmayacağı için, yapanı bulmak da zor.
Kurşun geçirmez denen bu kahveyi aslında kendiniz de yapabilirsiniz. Internette tarifleri var.
Kahve bağımlısı olduğum için her türlü kahveye varım (hazır granül kahveler hariç). Favorim tabii ki yanında bir parça lokumla sade bir Türk kahvesi. 🙂
Güzel bir yazı olmuş. Kurşun geçirmez kahvesini merak ettim doğrusu. Türkiye’de bu kahveleri yapan yerler var mıdır? Özellikle Ankara’da. Emeğinize sağlık.
Teşekkürler… Bu kahveyi yapan bir işletme olduğunu ise pek duymadım. Çok tercih edilir olmayacağı için, yapanı bulmak da zor.
Kurşun geçirmez denen bu kahveyi aslında kendiniz de yapabilirsiniz. Internette tarifleri var.
Kahve bağımlısı olduğum için her türlü kahveye varım (hazır granül kahveler hariç). Favorim tabii ki yanında bir parça lokumla sade bir Türk kahvesi. 🙂
İşte bu! 🙂 Ben de bir kahvesever olarak hepsini denemek isterim. Bol bol yurtdışına gidenler bu lezzetleri yerinde deneyebilirler. 😉