Tarihin Süzgecinde Mutfak Kültürümüz, Yiyelim İçelim Tarihini Bilelim, Deniz Gürsoy’un Gastronomi Tarihi, Baharat ve Güç, Demlikten Süzülen Kültür Çay gibi gastronomi üzerine güzel eserler veren ve ülkemizdeki gastronomi konusunda önde gelen yazarlardan birisi olan Deniz Gürsoy’un, bir başka kitabı da Sohbetin Bahanesi Kahve.
Adından açık bir şekilde anlaşılabileceği üzere kahve üzerine olan bu eser, kahvenin çıkışını, kahvenin Osmanlı İmparatorluğu’na gelişini, Osmanlı imparatorluğundan Avrupa’ya yayılışını, farklı farklı kahveleri, kahvenin usulü ve geleneklerini, kahvenin sağlık üzerine etkileri gibi birçok boyutunu alıyor. Eserde yüzyıllar boyunca bünyesinde ilginç gerçekler biriktiren kahve hakkında çok farklı bilgilere ve dünyadan farklı kahvelere, dünyadaki meşhur kafelere değiniliyor ve farklı farklı kahvelerin tarifleri de veriliyor.
Deniz Gürsoy’un keyifli ve rahat okunan dili ile, kitabın hemen her bölümde gravürler, resimler, sözler, alıntılarla zenginleşmiş olması okunabilirliğini ve bilgilendiriciliğini arttırıyor.
Sözün özü, kahveye ilgi duyan, kahve üzerine oldukça araştırmalar yapan ve kahve üzerine kitaplar okuyan biri şikemperver olarak, okurken oldukça keyif aldığım bu eseri -güzel bir Türk Kahvesi eşliğinde- tavsiye ederim.
Sohbetin Bahanesi Kahve’den Tadımlık…
Sohbetin Bahanesi Kahve eserinin yayınevi olan Oğlak Yayınları’nın kendi sitesinde yayınlanan, eserin “tadımlık” adı verilen kısıtlı bir nüshasını okumak için buraya tıklayabilirsiniz…
Kitaptan Aklıma Takılanlar
Misafir olduğu Adana Rotary kulübündeki sohbeti sırasında dinleyenlerden biri kahveyi ne zaman içmenin doğru olacağını sormuş ona. Şavkay’ın cevabı aynen şöyle olmuş: “Bu bana güzel bir kız arkadaşınızı ne zaman öpmeniz gerektiği yolunda bir soruyu çağrıştırdı. Eğer böyle bir kız arkadaşınız varsa, onu her an ve her fırsatta öpmenizi dilerim.”
İslam dininin alkollü içkileri haram saydığını biliyoruz. Doğal olarak şarap da, alkollü içkiler kapsamına girdiğinden yasak sayılıyordu. Sıcak ve kokulu bir içecek olarak sunulan kahvenin, şarabınkine eşdeğer etkisinin farkına varıldığında, ününün bütün İslam ülkelerine yayılması uzun sürmedi. Tütünden sonra ikinci sıraya yerleşen kahveyi bütün İslam toplumları sevmişti.
Bir semaisinde Karacaoğlan, kaş, saç, sürme, biber, zenci köleler, kara çadır, gibi pek çok kara renkli unsurlar arasında kahveyi de sayar ve kahvenin, sosyal statüsü yüksek kişilerin içeceği olduğunu söyler: İller de konup göçler Lâle sünbülü biçerler Ağalar beyler içerler Kahve de kara değil mi
Elias Petropoulos’un “Yunanistan’da Türk Kahvesi” adlı eserinde … ikinci paragrafta şunu okuruz: “Çağdaş Yunanların babaları sayılması gereken Türklerin bize miras bıraktıkları bitçok iyi ve kötü şeylerin arasında kahve de yer alır; ünlü Türk kahvesi. Hemen işaret edilmeli ki Yunanca’da kullanılan kafes, keferes, kafecis, tabis, yedeki, briki, flincais, delves, kavurdistri, kaymaki, cezves, theryaklis v.b. gibi sözcüklerin hemen hepsi Türk kökenlidir.” Yunanistan’da cunta rejimi sonrasında Türk kahvesi Yunan kahvesi olmuştur.
Şaşıracağınızı biliyorum ama Yunanistan’ın kişi başına kahave tüketimi Türkiye’den yüksek Çünkü Türkiye’de 1920’lerden sonra bazı değişiklikler gözlenmeye başlandı. Çok gelişmiş bir Türk kahve kültürü varken, çay ekiminin başlamasından sonra tüketimde ciddi düşüşler yaşandı. Bunun yanı sıra 1980’li yıllara kadar kahve çekirdeğinin ithalatında zorluklar olduğu için, yurda girişi çok az miktarda gerçekleşiyordu. Bugün Türkiye’de kişi başına 190-200 gram kahve tüketilirken bu rakam çayda 12,5 kilodur1.
Peki kahve tanelerinin, dalında böcekler tarafından yenilmesinin önüne ne geçiyor dersiniz? Kafein. Evet, yanlış okumadınız, kafein. Çünkü, içinde kafein olan bir besinden böcekler olabildiğince uzak duruyorlar.
Mısır Çarşısı’nın yakınındaki kahvehanelerin 17. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkacak edebi kafelerin atası olduğu söyleniyor. Antoine Galland, o dönemdeki Türk kahvelerini şöyle anlatıyor: “Türklerin kahvehane olarak adlandırdıkları bu yerlere eğitimli insanlar giderdi. Yirmi – otuz kişilik bir grup olarak geldikleri kahvehanede kahve içerek hoş vakit geçirirlerdi. Konuşma sona erdiğinde kitap okur ya da mekânda bulunan şairlerden en yeni şiirleri dinlerlerdi.”
İçindekiler
Önsöz, 7 Giriş, 13 Keçiler oynaşta, 19 Kahve Osmanlı’da, 27 Kahve Avrupa’da, 37 Ağaçtan cezveye kahvenin öyküsü, 53 Başka kahveler, 71 Kahve, keyif ve ötesi, 77 Kahve ve sağlık, 82 Ünlü kahve tiryakileri, 95 Kahve falı, 99 Bizde kahvehaneler, 107 Batıda kafeler, 121 Kahvede dünya markaları, 127 Kahve çeşitleri ve tarifler, 133 Kahvenin tarihçesi, 163 Kahveyle ilgili internet siteleri, 167 Kahve terimleri sözlüğü, 169 Kaynakça, 179
Arka Kapak Yazısı
Gönül ne kahve ister ne kahvehâne Gönül ahbâb ister kahve bahane.
Yarım yüzyılı aşan süredir bu dünyada konuğum. Duyduğum bunca tekerleme arasında en çok yukarıdaki beyti severim. Dostluk, arkadaşlık, yarenlik, sohbet, muhabbet gibi keyifli birlikteliklerin kahve… çeşitleri ise şunlar:
Frappucino, Buzlu Mochaccino, Süt Köpüklü Mochaccino, Kapuçino, Evde Kapuçino, Buzlu Kapuçino, Karamelli Çikolatalı Kapuçino, Sütlü Kahve, Buzlu Sütlü Kahve, Sıcak Çikolatalı Latte, Buzlu Çikolatalı Latte, Buzlu Kahve, İrlanda Kahvesi, Biedermeir Kahvesi, Diplomat Kahvesi, Acapulco Kahvesi, Paris Kahvesi, Sekizden Sonra, Viyana Kahvesi, Viyana Kahvesi(alkollü), Rus Kahvesi, Kovboy Kahvesi, Alaska Kahvesi, Karaorman Kahvesi, Egzotik Buzlu Kahve, Madam Pompador Kahvesi, Kahvede Boğulmuş Dondurma, Eskimo Kahvesi, Kahve Likörü, Rakılı Kahve, Alkollü Meksika Kahvesi, Çikolatalı Portakallı Kahve, Milyonerin Kahvesi, Espressolu Kek, Kahve Şurubu, Kahve Punçu (soğuk), Kahve Punçu (sıcak), Alevli Kahve
Peki, ne kadar sıklıkta mı içeceksiniz kahveyi. Bir sohbette kahveyi ne zaman içmenin doğru olacağı sorulduğunda Tuğrul Şavkay şöyle cevaplamış: Bu bana güzel bir kız arkadaşınızı ne zaman öpmeniz gerektiği yolunda bir soruyu çağrıştırdı. Eğer böyle bir kız arkadaşınız varsa, onu her an ve her fırsatta öpmenizi dilerim.
Şimdi size tavsiyem, hemen kalkıp kendinize bir kahve yapmanızdır. Kahve kitabıyla birlikte en iyisi, kahve içmektir. Afiyetle.
Yazı Notları İlk Yayın Tarihi, 20/05/2020 Son Güncelleme Tarihi, 17/11/2020 Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre, Çalışılan Gün, 2 gün Çalışma Süresi, 1 saat 17 dakika
Kütüphaneye dahil edilmesi gerekli kitaplardan biri. 👏👏
Kesinlikle. 🙂
Aşkın Nur Yengi’nin “Kahve Bahane” isimli şarkısı geldi aklıma 🤔 Güzel bir yazı olmuş.
Ben o şarkıyı hatırlamadım. Bir bakayım, anıları canlandıralım. 🙂