Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı
Okuma Süresi : 4dakika
Osmanlı Saray Mutfağı’nı anlamak için okunabilecek birçok eser bulunmaktadır. Bununla birlikte her eser, doğal olarak, fark yaratacak nitelikte ol(a)mamaktadır. Ancak Stefanos Yerasimos’un Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı adlı bu eseri ise -hiç şüphesiz- alanındaki önemli eserlerden olduğu için, gastronomi konusuna ilgi duyanların sahip olması gereken önemli eserlerden birisidir.
Stefanos Yerasimos Kimdir?
Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı’nı el almadan önce kısaca bu eserin yazarı Stefanos Yerasimos’u tanımak yerinde olacaktır. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye üzerine çalışmalarıyla tanınmış bir araştırmacı olan Yerasimos, 1942 yılında İstanbul’da doğmuştur. Mimarlık öğreniminden sonra 1966’da Paris’e giden ve şehircilik okuyan Yerasimos, 1972’den itibaren Paris VIII Üniversitesi’nde şehircilik ve jeopolitik konularında profesör olarak görev yapmıştır. 1994-1999 arasında İstanbul Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nün müdürlüğünü görevini de yerine getirmiştir. Jeopolitik ve şehirler tarihi başta olmak üzere çeşitli konularda yayımlanmış birçok makalesi bulunan Stefanos Yerasimos Temmuz 2005’te bu dünyadan ayrılmıştır.
Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı
Birçok alanda eseri bulunan Stefanos Yerasimos bu eserinde, Osmanlı Mutfağı’nın zaman içinde geçirdiği evreleri aktarırken, padişahların yemek zevklerine, şenliklerde verilen yemeklere, imaretler kapsamında ihtiyaç sahiplerine verilen yemeklere ve halkın yiyeceklerine de değinmiştir. Eserin yaklaşık üçte biri bu bilgileri veren bölümlere ayrılmış, geri kalan kısmında ise Bağdadi’nin Kitabü’t-Tabih1 adlı eserinin, Şirvani’nin2 Osmanlı Türkçesi’ne yaptığı çeviride yer alan tariflerden seçmeler yer almaktadır ve o tariflere dair tarihi bilgiler içermektedir. Yemeklerin adlarının kökenlerinin de aktarılan eserin, dönemin lezzetlerine dair ilgi çekici bir kaynak olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Sözün Özü
Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı, temel olarak 15. ve 16. yüzyıllarda Osmanlı coğrafyasında nasıl bir mutfak kültürü vardı, o dönemin mutfağı hangi yemeklerden oluşuyordu gibi çeşitli konulara değinilmektedir. Bunun yanı sıra dönemin tariflerini günümüze uyarlayarak, tabiri caiz ise, yüzyıllar öncesinden bugüne taşımaktadır. Bu tarzı ile Marianna Yerasimos’un yazdığı 500 Yıllık Osmanlı Mutfağı‘na benzeyen ve Yerasimos’un tarih alanında yetkinliği ile kaleme aldığı Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı, sahip olunması gereken eserlerden birisidir ve gastronomi tutkunlarına önerilecek eserler arasında yer almaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Stefanos Yerasimos’un 15. ve 16. yüzyıl saray mutfağına ışık tutan bu son kitabı, mutfak kültürümüzün temelleri ve toplumsal tabakalarla ilişkisi konusunda çok ilginç bilgiler veriyor. Osmanlı padişahları 15. ve 16. yüzyıllarda hangi yemekleri yiyorlardı? Gerek saray gerekse halk mutfağında yemekler nasıl pişiriliyordu? Domatesin, patatesin, biberin ve fasulyenin Anadolu’ya henüz gelmediği günlerde yemeklerin ana malzemesi neydi? gibi sorulara verilen yanıtlar Osmanlı mutfağı hakkındaki bildiklerimizi birkaç yüzyıl geriye götürüyor. Tek örneği Bayezid Devlet Kütüphanesi’nde bulunan bir Osmanlıca yazmadan hareketle hazırlanan kitap, saray mutfağının kapılarını açmakla kalmıyor, ayrıntılı ve kolay uygulanabilir tariflerle bu güne kadar hiç bilmediğimiz yemekleri tatma fırsatı da veriyor.
Künye
Kitabın Adı Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı
Kitabın sadece içindekiler kısmına bakınca yemek kültürümüzün ne kadar geniş olduğunu anlıyor insan. Ancak üzücü olan nokta ise bu yemeklerden çoğunun yaygın olarak restoranlarda yapılmaması, turistik olarak da tanıtılmaması..!
Kitabın sadece içindekiler kısmına bakınca yemek kültürümüzün ne kadar geniş olduğunu anlıyor insan. Ancak üzücü olan nokta ise bu yemeklerden çoğunun yaygın olarak restoranlarda yapılmaması, turistik olarak da tanıtılmaması..!
Çok zengin, hem de çok. Ama kültürel birikimimizi korumak konusunda sorunlarımız mevcut. Hem arz edenlerde, hem de talep edenlerde…