Okuma Süresi : 2 dakika
Ülkemizde Özbek Pilavı, Buhara Pilavı ve Türkistan Pilavı olarak da bilinen bu lezzet; Özbekistan’da Özbek Pilavı, Türkmenistan’da Türkmen Pilavı, Afganistan’da Afgan Pilavı veya Kabil Pilavı, Doğu Türkistan’da da Uygur Pilavı olarak adlandırılmaktadır. Bu durumdan anlaşılacağı üzere oldukça geniş bir coğrafyada yaygın olarak ve çeşitli farklılıklarla yapılan bu muazzam lezzete, tüm bu çeşitleri bütünü kapsaması ve yapıldığı coğrafyayı işaret etmesi nedeniyle Türkistan Pilavı demek daha doğru olacaktır.
Bu enfes pilavının tarihinin oldukça eski olduğu bilinmektedir. 1404 yılında Türk imparatoru Timur’un Özbekistan’ın güneyindeki Keş kentinde (bugünkü adıyla Şehrisevz) İspanyol elçisi Ruy Gonzalez de Clavijo ve heyeti için düzenlediği yemekte sunulan “birçok farklı pirinç yemekleri” yapıldığı kayıtlara geçmiştir. Oldukça sevilen Türkistan pilavının, ilginçtir, ortaya çıkışı tıbbi tedavi amaçlıdır. Bugün Özbekistan’ın sınırları içinde yer alan ve tarihin önemli medeniyet merkezlerinden biri olan Buhara kentinde doğan Türk tıp bilgini ve filozofu olan İbn-i Sina’nın bir hastası için tedavi amacıyla verdiği bir tariftir Türkistan Pilavı… Tedavi amaçlı olarak hazırlanan bu lezzetli pilavı çok seven hastanın, iyileştikten sonra da yapmaya devam etmesi ve bu lezzetin başka kişilerce de öğrenilmesiyle Türkistan Pilavının Türkistan coğrafyasına yayıldığı söylenmektedir.
Oldukça geniş bir coğrafyada yaygın olması ve yapıldığı yörelerin mutfak tercihlerine bağlı olarak kullanılan malzemelerin ve uygulanan pişirme tekniklerinin farklılıkları nedeniyle Türkistan Pilavının onlarca değişik çeşidi bulunmaktadır. Türkistan Pilavında esas olarak ana malzemeler pirinç, soğan, havuç ve ettir. Pilavın yapıldığı yerlere göre değişmek üzere, sarımsak, kuzu üzüm, ayva ve çeşitli sebzelerden de eklenildiği görülebilmektedir.
Türkistan Pilavı’nın Kültürel Yönü
Türkistan Pilavının Türkistan coğrafyasında kültürel zeminde önemli bir yeri olduğunun en önemli göstergelerinden biri de, uğruna şiirler yazılmış olması ve birçok deyim ile atasözünde yer alıyor olmasıdır. Çeşidi, içeriği ve yapıldığı şehirler farklı olsa da, Türkistan Pilavı tüm Türkistan coğrafyasında özel günlerde ve düğün gibi merasimlerin gerçekleştirildiği günlerde yapılan önemli ve kıymetli bir yemek olup bu açıdan kültürel açıdan bir ortaklık taşımaktadır. Merasimler dışında, özellikle eve gelen misafirler için yapılması söz konusu ise, pilavın hazırlanmasına daha da bir özen gösterilir, bu özen doğrultusunda Özbekistan’da erkekler mutfağa geçerek ustalıklarını sergiler, Uygur Türkleri ise pilavın üzerine büyük Uygur mantılarından koyarak -tabiri caizse- pilavı taçlandırır.
Fotoğraf
Foodism