Mutfak kültürümüzde şerbetler köklü geçmişe sahip olan içeceklerimizdendir. Havalar sıcaklaştığında içine kar atılarak (özellikle Bursa Uludağ’dan Topkapı Sarayı’na getirilen buzlar ile) soğutularak keyifle içilirdi. Evliya Çelebi’nin aktardığına göre 300 civarında şerbet dükkanı, bunun iki katı seviyesinde seyyar şerbetçi bulunurmuş. Taze malzemeler ile yapılacak olan şerbetler de içinde bulunulan mevsimin sunduğu lezzetlere göre yapılmakta imiş.
Şerbet yapılabilen ve mevsiminde çevresine müthiş kokular veren bu bitkilerden birisi de leylak (Syringa vulgaris L.) bitkisidir. Anayurdu Güneydoğu Avrupa olan ve adi leylak veya yaygın leylak olarak da adlandırılan leylağın 32 farklı türü bulunmaktadır. Açık mor, beyaz ve kırmızı renkli üç farklı renkte çiçek açan leylak çiçekleri, yenilebilir çiçekler arasında bulunmaktadır. Kendine has güzel bir kokuya sahip bu leylak çiçeklerinden ile şerbet hazırlayabilir, buzdolabınızda da uzun süre saklayabilirsiniz. Gelin bu güzel kokulu çiçeklerden, leylak şerbeti nasıl yapılır bakalım ve hazır mevsiminde iken bu lezzetin keyfine varalım.
Tarif Genel Değerlendirmesi
Zorluk Seviyesi, 1/5 Bağımlılık Seviyesi, 3/5 Baştan Sona Gereken Süre, 30 dakika işlem, 1 gün dinlenme
Malzemeler
500 gram şeker (yaklaşık 2,5 su bardağı) 400 ml su (yaklaşık 2 su bardağı) 50 gram limon suyu (yaklaşık 1 limon) 10 büyük dal leylak çiçeği
Yapılışı
Geniş bir tencereye şeker ve suyu koyun, şekeri karıştırıp, koyu kıvamlı bir şerbet elde edene kadar ısıtın. Şerbet kaynamaya başladığında 10 dakika kadar kaynatın. Daha sonra limon suyunu ekleyip karıştırın ve 3 dakika kadar daha kaynatın.
Şerbet kaynarken, topladığınız leylak çiçeklerini saplarını içermeyecek ve sadece renkli çiçek kısımlarını alacak şekilde ayırın.
Şerbeti ocaktan alınca çiçekleri yıkamadan sıcak şerbetin üzerine atın ve tencerinin kapağını kapatarak ertesi güne kadar demlendirin.
Ertesi gün, çiçekleri süzüp, kaynar su ile temizlediğiniz bir kavanoza boşaltın, şerbeti buzdolabında saklayın.
Hazırladığınız şerbeti içmek istediğinizde bir bardağa -şekerlilik seviyesi tercihinize göre- iki veya üç yemek kaşığı şerbet koyup, üzerine soğuk su ekleyerek leylağın ferahlayıcı lezzetine varabilirsiniz.
Üzerine isterseniz bir dilim taze veya kurutulmuş limon veya misket limonu koyarak servis edebilirsiniz.
Pişirim
Şerbeti hazırlarken orta ateşte pişirip, şerbet kaynadığında altını kısabilirsiniz.
Bunun dışında pişirim olarak başka bir işlem bulunmamaktadır.
Püf Noktaları
Şerbet yapmak için toplayacağınız leylakların kokusunun yoğun olmasına dikkat edin. Yüksek koku yüksek aroma, yüksek aroma da ayırt edici lezzet anlamına gelecektir.
Çiçekleri araç geçişinin olmadığı ya da çok az olduğu yerlerden toplamanızı öneririm.
Çiçeklerin sadece renkli çiçek kısımlarını almanız, aromanın daha yoğun olmasını sağlayacaktır.
Çiçeklerin topladığınızda hafif sallayarak, daha sonra da, biraz tezgahta -varsa- içindeki böceklerin çiçekten uzaklaşmasını bekleyebilirsiniz.
Çiçekleri topladıktan sonra yıkamayı hele sirkeye v.s. basmayı önermiyorum. Zira bu tür bir işlem bitkinin doğal aromasından kayıplara ya da aromanın değişimlerine neden olacaktır. Ancak illa ki yıkayacaksanız da kısa süreli bir sudan geçirip, kullanacağınız çiçek miktarını arttırmanızı öneririm.
Lezzeti Bir Üst Seviyeye Çıkaracak Mide Mühendisi Dokunuşları
Şerbetin rengi doğal olacak, sulandırdığınızda da iyice açılacaktır. Eğer şerbetiniz daha renkli olsun istiyorsanız, kullanacağınız iki su bardağından birisinde daha önceden az miktarda hibiskus bekleterek, kırmızı tonda bir renk elde edebilirsiniz.
Leylak şerbeti nasıl yapılır aşamasını geçtiğimize göre işi kültürel kökenine bağlayabiliriz. Bu çerçevede şerbetinizi Osmanlı döneminde yapıldığı gibi kar ile servis edebilirsiniz. Buzdolabınızdaki buzları parçalayıcıdan geçirerek kar elde edebilir, ister sulandırılmış şerbete kar ekleyerek daha da soğutabilir, isterseniz de bir bardağa koyduğunuz karın üzerine şerbetten dökerek şerbeti tüketebilirsiniz.
Şerbeti içerken bir başka yapabileceğiniz şey de leylaklı buzlardır. Buz kabına 3-4 leylak çiçeği koyup, üzerini su ile doldurup, dondurursanız, şerbetinizi oldukça şık ve göz zevkinizi tatmin edecek şekilde soğutabilirsiniz.
Hazırladığınız herhangi bir şerbeti keyifle tüketmenin yollarından birisi de soda ile tüketmektir. Bir bardağa aldığını birkaç yemek kaşığı şerbetin üzerine soğuk soda ekleyip kendi aromalı gazozunuzu yapabilirsiniz.
Başka keyifli bir tüketim de yüzlerce yıldır bünyesinde ilginç gerçekler biriktirmiş olan, belki de dünyadaki en güçlü markamız olan Türk kahvesi ile servis etmek olacaktır. Kahvenin acı tadı ile, çiçeksi bir şerbet güzel bir zıtlık ve uyum içinde olacaktır. Atalarımız da öyle düşünmüş olacak ki, Osmanlılar döneminde Türk kahvesinin su ve çeşit çeşit şerbetler eşliğinde sunulduğu bilinmektedir.
Tarif Notları İlk Uygulanma Tarihi, 23/04/2019 En Son Uygulanma Tarihi, 13/05/2020 Bu Tarifin Uygulanma Sayısı, 3
Yazı Notları İlk Yayın Tarihi, 15/05/2020 Son Güncelleme Tarihi, 16/05/2020 Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre, Çalışılan Gün, 2 gün Çalışma Süresi, 1 saat 26 dakika
Bazen etrafımızdaki bitkilerin çiçeklerin yenebilir olduğunu unutuyoruz. Bunlardan bir tanesini bize hatırlattığınız için teşekkür ederiz. Elinize yüreğinize sağlık 👏👏👏
Doğa aslında bize bir çok değerini veriyor. Ancak bizler o kadar çok doğadan kopuyoruz ki bu kadim bilgileri unutuyoruz. Kendim bunları hatırlayıp deneyimlediğim kadar sizlerle de paylaşarak hep birlikte öğrenmek istiyorum.
Teşekkür ediyorum. 🙂
Evet çok kısa bir süre için açık kalıyor çiçekler. Leylak yenilebilir çiçekler arasında, reçeli de şurubu da yapılabiliyor ve nefis oluyor. Mutlaka deneyin. 🙂
Bazen etrafımızdaki bitkilerin çiçeklerin yenebilir olduğunu unutuyoruz. Bunlardan bir tanesini bize hatırlattığınız için teşekkür ederiz. Elinize yüreğinize sağlık 👏👏👏
Doğa aslında bize bir çok değerini veriyor. Ancak bizler o kadar çok doğadan kopuyoruz ki bu kadim bilgileri unutuyoruz. Kendim bunları hatırlayıp deneyimlediğim kadar sizlerle de paylaşarak hep birlikte öğrenmek istiyorum.
Teşekkür ediyorum. 🙂
Leylak en sevdiğim kokulu çiçeklerden ama ömrü çok az.
Şerbeti yapıldığı bilmiyordum mutlaka mevsiminde denemek isterim. 👍🏻
Teşekkürler tarif için.
Evet çok kısa bir süre için açık kalıyor çiçekler. Leylak yenilebilir çiçekler arasında, reçeli de şurubu da yapılabiliyor ve nefis oluyor. Mutlaka deneyin. 🙂
👍
Teşekkürler. 🙂