Kahve sever misiniz? Peki ya Türk kahvesini? Dünyanın en çok tüketilen içeceklerinden birisi olan kahve, bünyesinde birçok ilginç gerçek biriktirmiş bir metadır. İlginç boyutları olan bu taneciklerin hikayesini ele alan dikkat çekici eserlerden birisi de, Birleşik Krallık’ta Hertfordshire Üniversitesi’nde profesör olan Jonathan Morris tarafından kaleme alınmış olan Çekirdekten Fincana Kahve adlı eserdir.
Bir tarih profesörü olan ve akademik ilgi alanları arasında kahvenin yer alması nedeniyle Jonathan Morris uzun süreler boyunca kahve üzerine araştırmalar yapmış. Yazar, yaptığı bu akademik çalışmalar sonucu oluşan bilgi birikiminin bir sonucu olan Çekirdekten Fincana Kahve’yi yazmış. Yazıldığı dil olan İngilizce’de “Kahve: Küresel Bir Tarih” (Coffee: A Global History) olarak belirlenen adı, Türkçe çevirisinde “Çekirdekten Fincana Kahve” olarak belirlenmiş olan eser, asıl adından da anlaşılabileceği üzere, kahvenin tarihsel gelişimi üzerine odaklanılmış.
Genellikle kahve kültürü üzerine yazılan eserlerden farklı olarak kahvenin tarihi üzerine odaklanmış olan eserde, kahvenin çıktığı topraklardan önce İslam Dünyası’na, sonra Avrupa’ya ve sonra sömürgecilik çağı ile birlikte tüm dünyaya yayılmasını, kahvenin insanlık tarihinde geçirdiği evreleri teker teker ele alınmış.
Eserde, yabancı -özellikle de Avrupalı- yazarların yaptığı gibi kahvenin İslam dünyasında ve Osmanlılar dönemindeki tarihsel evrimini göz ardı edilmemiş. Ancak kahvenin tarihini ele alan 248 sayfalık bir eserde sadece 23 sayfa ile ele alınması da hiç de yeterli değildir. Zira kahvenin bir içecek şeklinde kullanılmaya başlanması, Türk Kahvesi ve Arap Kahvesi gibi tekniklerin geliştirilmesi bu Beş Deniz bölgesi’nde1 gerçekleşmiştir ve kahve Avrupa’ya bu topraklara hakim olan Osmanlı İmparatorluğu eliyle geçmiştir. Hal böyle olunca, Avrupa’dan önce yüzlerce yıl sürecinde, kahveyi bulmuş, o çekirdekleri kavurma ve demleme yöntemleri geliştirmiş, kahvenin çevresinde önemli bir kültür oluşturmuş bir coğrafyanın kahveye dair daha ayrıntılı ele alınması yerinde olurdu.
Bu yetersizliği bir yana koyarsak, kahvenin zirai tarafı, kahvenin küresel hikayesi ve batı kültüründeki yerini farklı açılardan ve belgelerle anlatması açısından nitelikli bir eser olduğu net bir şekilde söylenebilir. Kahve konusuna ilgi duyanların kütüphanesinde yer almasının gerektiğini düşündüğüm Çekirdekten Fincana Kahve’nin keyifle ve yeni birçok bilgiyi öğrenerek okuyabilirsiniz.
İçindekiler
Giriş, 9 Kahve Çekirdeğinden Fincana, 17 İslam İçeceği, 59 Koloni Malı, 83 Endüstriyel Ürün, 115 Küresel Emtia, 153 Özel Bir İçecek, 191 Tarifler, 223 Kaynaklar, 235 Teşekkürler, 239 İndeks, 243
Arka Kapak Yazısı
Kahve küresel bir içecektir. Örneğin Antarktikalı bilim insanları kahvelerini sever. Uluslararası uzay istasyonlarında bile İtalyan espresso makineleri vardır. Kahvenin yolculuğu, Etiyopya ormanlarından Latin Amerika çiftliklerine; Osmanlı kahvehanelerinden günümüzün üçüncü dalga kafelerine; kahve cezvelerinden kapsül makinelerine dek süregelmiştir.
Çekirdekten Fincana Kahve, kahvenin küresel tarihi hakkında profesyonel bir tarihçi tarafından yazılan ilk kitaptır. Jonathan Morris dünyada kahvenin zamanla damaklarda nasıl tat bulduğunu; dünyanın değişik bölgelerinde bu tadın ne kadar farklılık gösterdiğini; kahveyi kimin, neden ve nerede içtiği; nasıl hazırlandığı ve tadının neye benzediği konularını açıklıyor. Aynı zamanda kahve sektörünün arkasındaki ticareti, aracıları, kahvenin kavrulma işlemini yapanları, kahve makineleri sanayisini, kahve tüketici ve üreticilerini ayrıca tüm bunları jeopolitik olarak birleştirenleri de analiz ederken enfes kahveli tarifler eklemeyi de ihmal etmiyor.
Yemek kültürü ile coğrafi zenginlikler arasında kesinlikle çok güçlü bağlar var. Bazı ülke mutfaklarının zengin olmasının nedenlerinden biri, coğrafyalarının tarihinin çok zengin olması.
Tanıtımınızda da bahsettiğiniz gibi kahve tarihi de coğrafyalardan bağımsız seyretmemiş. Bilgilendirici yazınız için teşekkürler.
Yemek kültürü ile coğrafi zenginlikler arasında kesinlikle çok güçlü bağlar var. Bazı ülke mutfaklarının zengin olmasının nedenlerinden biri, coğrafyalarının tarihinin çok zengin olması.
Tanıtımınızda da bahsettiğiniz gibi kahve tarihi de coğrafyalardan bağımsız seyretmemiş. Bilgilendirici yazınız için teşekkürler.
Bir tarih profesörünün yaptığı araştırmalar sonucu ortaya çıkan bu kitap bana göre değerli bir kitaptır. Tanıtım için teşekkür ederim.